Türkiye’nin Osman Kavala’yı derhal tahliye ve beraat ettirmesi gerekiyor

11 Temmuz 2022 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi, 11 Temmuz 2022’de verdiği ihlal prosedürü kararı ile, Mahkemenin, Osman Kavala’nın derhal tahliyesini talep ettiği 10 Aralık 2019 tarihli kararın, Türkiye tarafından uygulanmadığı gerekçesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 46/1 maddesini ihlal ettiğine hükmetti.

Bu karar, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarihinde ihlal prosedürü kapsamında verilen ikinci 46. madde ihlal kararı olma özelliğini taşıyor. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Osman Kavala ile ilgili olarak 10 Aralık 2019’da, tutuklamayı gerektiren hiçbir delil olmadığı için Osman Kavala’nın derhal tahliye edilmesi kararını vermişti.  Bu karar ayrıca Osman Kavala’nın tutuklanması ve yargılanmasının, Kavala’nın bir insan hakları savunucusu olarak susturulma amacı taşıdığını tespit ederek, bu sebeple Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 5. Maddesi ile beraber 18. Maddesinin de ihlalini bulmuştu.

11 Temmuz 2022 tarihli Büyük Daire kararı şu anlama geliyor:

1.    Osman Kavala’nın beş yıla yakın süredir devam eden tutukluluğu hukuki dayanaktan yoksundur.

2.    Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüsten (TCK madde 312) kendisine birinci derece mahkemesi tarafından verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası da tutukluluk için yetersiz olan delillere dayanarak verilmiştir.

3.    Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 5. ve 18. Maddelerinin ihlalini bulan 2019 kararı, ancak  Osman Kavala’nın özgürlüğüne kavuşması ile uygulanmış olacaktır.

11 Temmuz 2022 itibarı ile kesinleşen Büyük Daire kararını uygulamak  Türk yargı organlarına düşüyor. Bu organlar, Osman Kavala’nın 25 Nisan 2022’de başlayan tutukluluğunu bireysel başvuru kapsamında halihazırda inceleyen Anayasa Mahkemesi ile, Osman Kavala’yı tutuklayan 13. Ağır Ceza Mahkemesi ve Osman Kavala’nın temyiz başvurusunu değerlendirecek olan istinaf mahkemesidir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İhlal Prosedürü bakımından Osman Kavala'nın Hukuki Temsilcisi

Profesör Başak Çalı

Hertie School, Berlin